به منظور کود دهی دقیق و مناسب درختان پسته باید اقدام به انجام آزمون خاک برگ و میوه کنیم زمان مناسب انجام آزمایش تجزیه برگ معمولاً بعد از دوره پرشدن مغز اواسط تیر تا اواسط مرداد ماه می باشد.
انواع روش های کوددهی درختان پسته
روش محلول پاشی که از آن برای تامین عناصر ریز مغذی و محلول پاشی فروت ست میوه ها استفاده می شود. محلول پاشی با هدف افزایش تشکیل میوه با استفاده از کود فروت ست مایع یا پودری که حاوی عناصر روی ، ، و اسیدهای آمینه میباشد باید در پاییز بعد از برداشت پسته و اوایل بهار در زمان در زمان تورم جوانه ها انجام شود علاوه بر آن این محلول پاشی باید در زمان تشکیل میوه اواسط بهار نیز انجام شود. تورم جوانه ها درختان پسته در اکثر مناطق فروردین ماه انجام می شود. عناصر روی و بور در درختان پسته نقش مهمی در گرده افشانی و تشکیل میوه دارند. کمبود روی باعث کاهش تعداد دانه در خوشه و تو کی خوشه ها میشود علاوه بر این کمبود روی باعث پوکی مغز پسته می شود. یکی از عناصر مهم در میوه دهی پسته عنصر بر است که درختان پسته نسبت به سایر درختان میوه نیاز بیشتری به عنصر روی دارند و کمبود بر باعث پیچیده شدن و عاشق شدن برگها پوکی مغز و تنکی خوشه می شود. برنامه کوددهی درختان پسته بهترین روش کوددهی باغات پسته استفاده از چالکود است که می تواند به صورت چاله یا شیارهای عمیق به عمق ۳۰ تا ۴۰ سانتی متری در یک سوم انتهای سایه انداز درخت خط به صورت کانال یا چالکود ایجاد شود و در آن کود حیوانی پوسیده و کودهای ماکرو شامل فسفر پتاسیم ازت گوگرد عناصر ریز مغذی مانند روی آهن داخل چهار کود ریخته شود. بهترین زمان زمان خزان کامل اوایل تا اواسط زمستان است. بهتر است هر سه سال یکبار تغذیه ریشه به فرم چالکود یا کانال کود برای باغات پسته انجام شود.
کود کلسیم در درختان پسته
کلسیم یکی از مهمترین عناصر در انواع درختان میوه به خصوص درختان پسته است. بیشترین نیاز به عنصر کلسیم در درختان پسته زمان تشکیل پوسته استخوانی آن یعنی بهار و قبل از شروع بستن مغز میباشد. کمبود کلسیم در دوران تشکیل پوسته استخوانی باعث عارضه لکه پوست استخوانی شده و همچنین لبه برگ‌های جوان هم به سمت بالا برمیگردد. انواع کودهای کلسیمی قابل استفاده در درختان پسته شامل نیترات کلسیم ، کلات کلسیم و آمینو کلات کلسیم هستند. آمینو کلات کلسیم به سرعت توسط گیاه جذب می شود. انتخاب نوع کود کلسیم در پسته در زمانهای مختلف متفاوت می باشد بهترین زمان مصرف کودهای کلسیمی به صورت همراه با آبیاری در زمان تشکیل میوه در فروردین ماه می باشد که به صورت ۲۵ تا ۵۰ کیلو گرم نیترات کلسیم در هکتار قابل استفاده است. در دوران تشکیل میوه برای رشد آن استفاده از کلسیم به صورت محلول پاشی توصیه می شود. یکی دیگر از دلایل کمبود کلسیم در خاکهای کشور وجود شوری و سدیم و منیزیم بالا به دلیل پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی است.
کودهای پتاسیم در پسته
بیشترین نیاز پسته به کودهای پتاسیمی در مراحل پر شدن مغز به خصوص در سال‌های آور می باشد. به ازای تولید هر تن تست خشک ۵۰ کیلو گرم پتاسیم خالص تولید میشود. استفاده از کودهای پتاسیمی در درختان پسته باعث افزایش مقاومت آنها نسبت به تنش های شوری، خشکی و سرمازدگی و افزایش مقاومت آنها نسبت به آفات و بیماری ها می شود. وجود پتاسیم به مقدار کافی در خاک سبب افزایش تعداد خوشه ها و دانه ها و افزایش درصد خندانی میوه ها خواهد شد. علائم کمبود پتاسیم در درختان پسته به صورت سوختگی حاشیه برگها و کاهش درجه خندانی نمایان می شود. انواع کودهای پتاسیمی که در باغات تستر قابل استفاده هستند مانند سولفات پتاسیم و نیترات پتاسیم و انواع کودهای مایع پتاسیم بالا می باشد. بهترین روش مصرف کودهای پتاسیمی به صورت چال کود سولفات پتاسیم و برای مصرف آبیاری به صورت کودهای سولوپتاس و نیترات پتاسیم میباشد. استفاده از نیترات پتاسیم در خاک های شور علاوه بر تامین نیتروژن مانع از جذب کلر شده و راندمان جذب پتاسیم را افزایش میدهد. به طور کلی در مرحله بستن مغز میوه مقدار ۸۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم و سولفات پتاسیم محلول در آب در دو نوبت استفاده شود.
کودهای فسفره در درختان پسته
جذب فسفر هم از طریق ریشه در ناحیه ریزوسفر انجام می شود. از جمله ترکیبات کودی مناسب برای باغات پسته ترکیب دی آمونیوم فسفات به میزان ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار میباشد. استفاده از کودهای فسفره به صورت سطحی کاملا اشتباه بوده و بهترین عمق برای مصرف کودهای فسفره عمق ۴۰ سانتیمتری خاک یا نزدیک ریشه های معین می باشد. سایر کودهای فسفاته قابل استفاده در باغات پسته می توان به سوپر فسفات ساده فسفات آمونیوم یا دی آمونیوم فسفات اشاره کرد. بهترین کود اوره فسفات هم برای استفاده در چالکود درختان پسته مناسب است.
عناصر ریز مغذی در درختان پسته
عناصر مورد نیاز درختان پسته شامل کودهای ریز مغذی می باشد برای تامین این عناصر بهترین روش استفاده از کودهای آمینو کلات روی آمینو کلات آهن و آمینو کلات منگنز و آمینو کلات منیزیم به صورت محلول پاشی در فصل رشد می باشد. علاوه بر کودهای میکرو به صورت کلاته از محلول پاشی برخی کودهای سولفات همانند سولفات آهن و روی در زمان تشکیل جوانه و تشکیل میوه می باشد. در مناطق تست کاری در هنگام بروز تنش های محیطی مانند گرما سرما خشکی و شوری استفاده از کودهای آمینو اسیدی بسیار مناسب می باشد.
مشکلات جذب عناصر و کودهای هیومیک اسید در درختان پسته
دامنه مناسب ph خاک برای جذب عناصر پرمصرف و میان مصرف مانند نیتروژن فسفر پتاسیم کلسیم و منیزیم دامنه ph خنثی و ph مناسب برای جذب اکثر عناصر ریز مغذی مانند آهن روی برد منگنز و مس در پیچ های خنثی اسیدی میباشد در نتیجه اکثر خاک های کشور ما برای جذب عناصر پرمصرف و کم مصرف مناسب نیست و نیاز به اندیشیدن تمهیداتی مانند کاهش ph یا از بین بردن شوری یا ازبین بردن و شست و شوی سدیم یا منیزیم موجود در خاک وجود دارد. یکی از راه های بهبود خواص و ویژگی های خاک استفاده از کودهای هیومیک اسید است. به عنوان منبع انرژی مورد استفاده میکروارگانیسم های موجود در خاک قرار می گیرد و از طرفی باعث کاهش تثبیت برخی عناصر مانند پتاسیم اسوار و آهن میشود. استفاده از هیومیک اسید باعث افزایش انحلال پذیری اکثر عناصر غذایی در خاک و افزایش جذب آنها توسط ریشه می شود مقدار هیومیک اسید مورد استفاده در باغات پسته حدود ۲۵ لیتر در هکتار به صورت آبیاری می باشد و مناسب ترین زمان استفاده از کودهای هیومیک اسید در باغات پسته به صورت آب استارتر در اواخر اسفندماه و اواسط فصل رشد می باشد.
منبع
تولید و پرورش پسته معاونت آموزشی موسسه آموزش و ترویج کشاورزی ۱۴۰۱