تکثیر گیاهان به روش غیرجنسی
تکثیر غیرجنسی بهترین راه برای حفظ و نگهداری برخی از گونه ها است، به ویژه گیاهی که به بهترین شکل آن گونه را نشان میدهد. کلون ها گروه هایی از گیاهان هستند که با یکی از والدین خود یکسان هستند و تنها می توانند به صورت غیرجنسی تکثیر شوند. گلابی بارتلت (1770) و سیب دلیشس (1870) دو نمونه از کلون هایی هستند که سال ها به صورت غیرجنسی تکثیر شده اند. روش های تکثیر غیر جنسی گیاهان برای تکثیر گیاهانی که دارای بهترین ویژگی ها هستند است و ویژگیهای والد را همانند والدین به گیاهان جدید منتقل میکند. از این روش ها هم برای تکثیر گیاهان زینتی و آپارتمانی و هم درختان میوه و غیر مثمر استفاده میشود.


روش های اصلی تکثیر غیرجنسی عبارتند از: قلمه زدن، خوابانیدن، تقسیم، جوانه زدن و پیوند. قلمه ها شامل ریشه زدن یک قطعه بریده شده از گیاه مادری است. خوابانیدن شامل ریشه دار کردن بخشی از والد و سپس جدا کردن آن است. و جوانه زدن و پیوند زدن دو قسمت گیاه از ارقام مختلف است.
روش تکثیر گیاهان به روش قلمه زدن
بسیاری از انواع گیاهان، اعم از چوبی و علفی، اغلب با قلمه تکثیر میشوند. قلمه بخشی از گیاه رویشی است که از گیاه مادر جدا میشود تا خود را بازسازی کند و در نتیجه یک گیاه کاملاً جدید تشکیل شود.
روش قلمه زدن گیاهان
برای کاهش آسیب به گیاه مادر، قلمه ها را با تیغه تیز بردارید. ابزار برش را در الکل مالشی یا مخلوطی از یک قسمت سفید کننده: نه قسمت آب فرو کنید تا از انتقال بیماری از قسمت های آلوده گیاه به قسمت های سالم جلوگیری کنید. گل ها و جوانه های گل را از قلمه ها جدا کنید تا قلمه از انرژی و کربوهیدرات های ذخیره شده خود برای تشکیل ریشه و ساقه به جای تولید میوه و بذر استفاده کند. برای تسریع ریشه زایی، افزایش تعداد ریشه ها یا به دست آوردن ریشه دهی یکنواخت (به استثنای ساقه های نرم و گوشتی)، از هورمون ریشه زایی، ترجیحاً حاوی قارچ کش استفاده کنید. از هورمون ریشه زایی استفاده کنید، ترجیحاً هورمونی که حاوی قارچ کش باشد. با قرار دادن مقداری در ظرف جداگانه برای غوطه ور کردن قلمه ها از آلودگی احتمالی کل منبع هورمون ریشه زایی جلوگیری کنید.


قلمه ها را در یک محیط ریشه زا مانند ماسه درشت، ورمیکولیت، خاک، آب یا مخلوطی از ذغال سنگ نارس و پرلیت قرار دهید. مهم است که محیط ریشه زایی صحیح را انتخاب کنید تا در کوتاه ترین زمان ریشه زایی بهینه داشته باشید. به طور کلی، محیط ریشه زایی باید استریل، دارای کود کم، زهکشی کافی برای تامین اکسیژن و حفظ رطوبت کافی برای جلوگیری از تنش آبی باشد. قبل از قرار دادن قلمه، محیط را مرطوب کنید و در زمانی که قلمه ها در حال ریشه زدن هستند و شاخه های جدید تشکیل می دهند، آن را به طور یکنواخت مرطوب نگه دارید.
قلمه های ساقه و برگ را در محیط روشن و نور غیر مستقیم قرار دهید. قلمه های ریشه را می توان در تاریکی نگه داشت تا زمانی که شاخه های جدید ظاهر شوند.
انواع روش های قلمه زدن گیاهان
قلمه ساقه
گونه های گیاهی متعددی از طریق قلمه های ساقه تکثیر می شوند. برخی از آنها را می توان در هر زمانی از سال مصرف کرد، اما قلمه های ساقه بسیاری از گیاهان چوبی را باید در پاییز یا در فصل خواب برداشت.
قلمه های نوک ساقه: یک تکه 2 تا 6 اینچی از ساقه را از جمله جوانه انتهایی جدا کنید. برش را درست زیر یک گره ایجاد کنید. برگ های پایینی را که می توانند با سطح محیط کشت در تماس باشند یا زیر آن قرار بگیرند را حذف کنید. در صورت تمایل ساقه را به هورمون ریشه زایی آغشته کنید. به آرامی به انتهای قلمه ضربه بزنید تا هورمون اضافی خارج شود. برش را به اندازه کافی در داخل بستر کشت قرار دهید تا بخوبی مستقر شود. حداقل یک گره باید زیر سطح بستر ریشه زایی باشد.


قلمه های میانی: برش اول را درست بالای یک گره و برش دوم را درست بالای یک گره 2 تا 6 اینچ پایین ساقه بزنید. برش را مانند برش نوک آماده کرده و وارد کنید. حتما سمت راست را به سمت بالا قرار دهید. جوانه های محوری همیشه بالای برگ ها هستند. تصویری که محل ساخت قلمه های داخلی را نشان می دهد
قلمه های شاخه یا عصایی: شاخه های عصایی مانند را به بخش هایی شامل یک یا دو چشم یا گره برش دهید. گرد و غبار با قارچ کش یا زغال فعال از بین ببرید. اجازه دهید چند ساعت خشک شود. شاخه را به صورت افقی بخوابانید و تقریباً نیمی از برش را زیر سطح بستر کشت قرار دهید، جوانه ها رو به بالا. قلمههای شاخه معمولاً زمانی که ریشهها و شاخههای جدید ظاهر میشوند در گلدان قرار میگیرند، اما شاخههای جدید دراسنا و کروتون اغلب قطع میشوند و دوباره در ماسه ریشه میزنند. تصویری که برش عصا را نشان میدهد.


قلمه چشم تک یا تک جوانه: چشم به گره اشاره دارد. این روش برای گیاهان با برگ های متناوب زمانی که فضا یا مواد ذخیره محدود است استفاده می شود. ساقه را حدود ½ اینچ از بالا و ½ اینچ زیر یک گره ببرید. برش را به صورت افقی یا عمودی در محیط قرار دهید.
قلمه دوچشمی یا دو جوانه ای: برای گیاهان با برگهای مخالف زمانی که فضا یا مواد ذخیره محدود است استفاده میشود. ساقه را حدود 12 اینچ از بالا و 12 اینچ زیر همان گره ببرید. برش را به صورت عمودی در محیط قرار دهید و گره فقط سطح را لمس کند. تصویری که برش دو چشمی را نشان می دهد
قلمه پاشنه: در این یک برش به شکل سپر تقریباً تا نیمه چوب در اطراف یک برگ و جوانه محوری ایجاد کنید. سپر را به صورت افقی در محیط قرار دهید.
قلمه برگ
قلمه برگ تقریباً به طور انحصاری برای چند گیاه داخلی استفاده میشود. برگهای بیشتر گیاهان یا چند ریشه تولید میکنند اما هیچ گیاهی تولید نمیکنند یا فقط پوسیده میشوند.



قلمه برگ کامل با دمبرگ
برگ و تا 1 ½ اینچ دمبرگ را جدا کنید. انتهای پایینی دمبرگ را داخل محیط قرار دهید. یک یا چند گیاه جدید در پایه دمبرگ تشکیل می شود. برگ ممکن است از گیاهان جدید جدا شود، زمانی که آنها ریشه های خود را داشته باشند، و دمبرگ دوباره مورد استفاده قرار گیرد. تصویری که برش کامل برگ را با دمبرگ نشان میدهد.



قلمه برگ کامل بدون دمبرگ
برای گیاهان با برگهای بدون دمبرگ استفاده میشود. برش را به صورت عمودی در محیط قرار دهید. یک گیاه جدید از جوانه زیر بغل تشکیل میشود. زمانی که گیاه جدید ریشه های خاص خود را داشته باشد، ممکن است برگ آن برداشته شود. تصویری که برش کامل برگ را بدون دمبرگ نشان می دهد
قلمه آوند شکافی: یک برگ را از گیاه اولیه جدا کنید. رگبرگهای آن را در سطح پایین برگ شکاف دهید. برش را به سمت پایین، روی سطح متوسط قرار دهید. در هر برش گیاهان جدید تشکیل می شوند. اگر برگ تمایل به خم شدن دارد، آن را با پوشاندن حاشیه ها با محیط ریشه زا در جای خود نگه دارید. تصویری که برش ورید شکافته را نشان می دهد

قلمه های برگ: این روش اغلب در مورد گیاه سانسوریا و بگونیاهای ریشه دار فیبری استفاده میشود. برگ های بگونیا را با حداقل یک رگبرگ برش دهید. برگ ها را صاف روی محیط قرار دهید. یک گیاه جدید در رگ به وجود میآید. برگ های گیاه سانسوریا را به قسمت های 2 اینچی ببرید. به طور مداوم برش پایین را مایل و برش بالایی را صاف کنید تا بتوانید تشخیص دهید که کدام قسمت بالایی است. برش را به صورت عمودی وارد کنید. ریشه ها به زودی تشکیل میشوند و در نهایت یک گیاه جدید در پایه قلمه ظاهر می شود. این قلمه ها و سایر قلمه های آبدار اگر خیلی مرطوب نگه داشته شوند پوسیده می شوند.



قلمه های ریشه
قلمه های ریشه معمولاً از گیاهان 2 تا 3 ساله در طول فصل خواب آنها زمانی که مقدار زیادی کربوهیدرات دارند گرفته میشود. قلمه های ریشه برخی از گونه ها شاخه های جدیدی تولید میکنند که سپس سیستم ریشه خود را تشکیل میدهند، در حالی که قلمه های ریشه سایر گیاهان قبل از تولید شاخه های جدید سیستم ریشه را توسعه میدهند.


