بیماری سفیدک پودری یا حقیقی انگور
عامل بیماری سفیدک پودری یا حقیقی انگور نوعی قارچ Uncinula necator است که در مرحله جنسی و غیر جنسی خود به درختان و درختچه های انگور خسارت وارد میکند. در صورت وجود شرایط محیطی مناسب باعث ایجاد خسارت و کاهش کیفیت محصول می شود. قارچ کش های موثر برای کنترل بیماری سفیدک پودری انگور شامل توپاس، انویل، استروبی، تیوویچت و فلینت هستند. که همه این قارچکش ها روی این بیماری تاثیر خوبی دارند. البته باید بین سه تا چهار نوبت سمپاشی هنگام صبح زود یا غروب آفتاب در شرایط بدون باد و باران انجام شود. زمانی که کشاورزان اولین علائم مربوط به بیماری سفیدک را مشاهده کردند بهترین زمان برای سمپاشی است. علاوه بر این هرس منظم شاخه ها و برگ های آلوده و سوزاندن آنها در کاهش این بیماری موثر هستند.
علائم بیماری سفیدک پودری انگور
عامل بیماری سفیدک پودری تمام بافت های سبز انگور شامل سطومح بالایی و پایینی برگ ها، دمبرگها، خوشه‌ها، دم خوشه ها و سرشاخه ها را مورد آسیب قرار می‌دهد. علائم آن به این صورت است که در سطح برگ ها لکه های سفید رنگ که بعداً روی آنها را پوشش آردی شکل می‌پوشاند فرا می‌گیرد در شرایط گرم و خشک سطح برگها به سمت بالا لوله شده و برگ های به شدت آلوده در فصل تابستان قهوه‌ای و دچار خزان می‌شوند. در برگهای جوان و در حال رشد با دیده شدن بیماری رشد متوقف شده و سطح چروکیده و پیچ و تاب می‌خورد. اگر گلها قبل از گرده افشانی به این بیماری آلوده شوند ریزش کرده و تشکیل میوه دچار مشکل می‌شود و محصول در سال آینده کم می‌شود. در روی شاخه های سبز یک ساله در پاییز و زمستان لایه سیاه رنگی تشکیل می‌شود و پوست سیاه می‌شود. میوه انگور در تمام مراحل رشدی به این بیماری حساس است. اگر قبل از رسیدن به این بیماری دچار شود حبه‌های انگور ترش می‌ماند و بعد ها ترک می‌خورند و یا ممکن است وسیله پوشش آردی احاطه شوند و پس از ترک خوردن میوه قارچ های مخرب ساپروفیت مانند کپک های خاکستری به میوه حمله می‌کنند. دما و درجه حرارت مناسب برای رشد این بیماری ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتیگراد است در شرایط هوای ابری و عدم تهویه این بیماری گسترش بیشتری پیدا میکند.
راههای کنترل بیماری سفیدک پودری انگور
همانطور که در ابتدا هم گفته شد قارچکش های زیادی هستند که روی این بیماری در مراحل ابتدایی و پیشرفته موثر هستند از جمله بهترین و معروف ترین قارچ کشها توپاس و قارچ کش ترمینال هستند. استفاده از هر یک از این قارچ کش ها مانند هگزاکونازول یا استروبی یا گوگرد گرانوله به مقدار سه در هزار و پنکونازول ۱۲۵ گرم در هزار توصیه می‌شود. تعداد سمپاشی ها بین سه تا چهار نوبت و در دوره رشد میوه، در مرحله ترش شدن حبه ها است و حداقل فاصله آخرین سمپاشی تا زمان برداشت حداقل باید ۲۰ روز فاصله باشد.
در تاکستان های که در استان های مناطق معتدل سردسیر ممکن است علائم بیماری از اردیبهشت ماه تا تیر ماه دیده شود که با دیدن اولین علائم باید اقدامات سمپاشی انجام شود. بهترین زمان برای سمپاشی زمانی است که هوا آرام و بدون باد است صبح زود، هنگام غروب آفتاب انجام شود. از جمله اقدامات دیگر مانند مدیریت باغ در کاهش این بیماری موثر است، مانند هرس منظم و هر ساله ، قطع شاخه های آلوده و خشکیده و جمع‌آوری و سوزاندن آنها. علاوه بر انجام هرس پاییزه هرس سبز در بهار و تابستان باعث جلوگیری از تجمع رطوبت در بین شاخ و برگ ها شده که همین امر موجب کاهش بیماری می‌شود. در صورتی که در مناطق مستعد بیماری بارندگی اتفاق افتاد باید بعد از اتمام بارندگی اقدام به سمپاشی با قارچ کش های گفته شده شود.
البته گل گوگرد یا گوگرد پودری یکی از مواد غیر شیمیایی خوب برای کنترل بیماری است. بهترین زمان برای استفاده از ترکیبات گوگردی زمانی است که دمای هوا بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد باشد و ترکیبات گوگردی در دمای کمتر ۱۴ درجه تاثیر ندارند و در دمای ۳۵ درجهو بیشتر هم باعث گیاه سوزی می‌شوند. در خاک های آهکی با کاهش ph میتوان به جذب عناصر میکرو توسط گیاهان کمک کرد. ترکیباتی مانند گل گوگرد یا گوگرد میکرونیزه تی وی جت در شرایط گرم و مرطوب بهار و تابستان باید در زمان خنکی هنگام صبح زود یا غروب آفتاب انجام شود.
بیماری سفیدک کرکی یا سفیدک دروغی انگور
بیماری سفیدک کرکی یا سفیدک دروغی یا سفیدک داخلی انگور یکی از خطرناک ترین بیماری های انگور در سراسر جهان است که می‌تواند خسارت های زیادی را به بار بیاورد. باغ هایی که دارای ارقام خوشه های متراکم هستند یا باغاتی که دارای شاخه های متراکم و بدون تهویه هستند در سالهایی که هوا در بهار و تابستان خنک و مرطوب است و بارندگی زیاد است این بیماری گسترش زیادی پیدا میکند. عامل بیماری سفیدک دروغی یا سفیدک داخلی قارچ Plasmopara viticola است که بیشتر در مناطق آذربایجان غربی و شرقی اردبیل، گیلان، مازندران، خوزستان و خراسان شمالی گسترش پیدا کرده است.
علائم بیماری سفیدک داخلی یا سفیدک دروغی انگور
وجود لکه های زرد کم رنگ نیمه شفاف و روغنی بدون حاشیه مشخص در سطح رویی برگ های جوان که به تدریج لکه ها به هم پیوسته تر شده و سطح زیادی از برگ را خشک و قهوه‌ای رنگ میکند. البته در سطح زیرین این لکه ها اسپورانژیوفورها و اسپورانژهای قارچ به صورت پوشش های کرکی نرم خاکستری و سفید تشکیل می‌شود و قابل رویت است. شاخه های جوان و پیچک های انگور هم ممکن است آلوده شوند و نوک شاخه های آلوده به شکل عصا خمیده شود و کرک های سفید رنگ آن را می پوشاند که بعداً شاخه ها به رنگ قهوه ای در می‌آیند. حبه ها هنگام تشکیل خوشه ممکن است مورد حمله این بیماری قرار بگیرد و در این صورت پوشش کرکی سفید رنگ روی آن ها را احاطه می کند ولی در صورتی که حبه ها بزرگتر باشند ممکن است یک پوشش چرمی روی حبه ها را فرا بگیرد و کمی چروکیده و قهوه‌ای رنگ شود.
زمستان گذرانی عامل بیماری زا به صورت اسپورهای روی بقایای برگها و شاخه‌ها هستند و وقتی در بهار دمای هوا به بیش از ۱۱ درجه سانتیگراد رسید و رطوبت و بارندگی افزایش پیدا کرد این اسپورها رشد کرده از طریق روزنه ها وارد برگ می‌شوند و باعث گسترش بیماری می شوند.
روش های کنترل بیماری سفیدک داخلی انگور
یکی از اقدامات پیشگیرانه برای کنترل بیماری سفیدک داخلی انگور ایجاد زهکشی مناسب در تاکستان است زیرا اگر زه کشی مناسب نباشد بعد از آبیاری آب زیر درختان جمع شده و سبب افزایش رطوبت هوا افزایش بیماری می‌شود. یکی از اقدامات هرس سرشاخه های آلوده و سوزاندن قسمت های بریده شده است. شرایط مناسب برای بروز بیماری سفیدک داخلی دمای ۱۰ تا ۲۷ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۸۰% و یا دمای ۲۴ تا ۲۷ درجه سانتیگراد است.
استفاده از قارچ کش ها و سم پاشی با آنها در شرایطی که دما و رطوبت در باغ مستعد ایجاد بیماری است از توصیه های پیشگیرانه برای کنترل بیماری سفیدک داخلی است. از جمله قارچ کش های موثر و کنترل بیماری سفیدک کرکی انگور قارچکش کاپیتان به میزان ۳ در هزار است. سمپاشی باید در دو تا سه نوبت و به فاصله ۷ تا ۱۰ روز از هم انجام شود قارچ کش های موثر برای این بیماری قارچ کش الیت یا پروفایلر هستند.
کنترل بیماری سفیدک پودری انگور نوشته محمد حسین بختیاری و حسین خبازی جلفایی ۱۳۹۶