مراحل نمونه برداری خاک برای آزمون خاک
کشاورزان عزیز اگر می خواهید بهترین نتیجه را از کود دهی باغات و مزارع به دست آورید بهتر است قبل از کود دهی یک آزمون خاک انجام دهید تا مقدار دقیق کودهای مورد نیاز را به دست آورده و سپس اقدام به تهیه کود کنید. برای انجام آزمون خاک لازم است دستورالعمل انجام آزمون خاک را مطالعه کرده و سپس نمونه ها را برای آزمایشگاه معتبر ارسال کنید.برای تفسیر آزمون خاک خود می توانید با کارشناسان ما با این شماره تماس ها تماس گرفته و فایل آزمون خاک خود را برای آنها ارسال نمایید و منتظر پاسخ آنها باشید:09199098832-09352139039
خاک مجموعه ای از گازها، مایعات، مواد آلی و معدنی و میکروارگانیسم ها می‌باشد. نمونه خاک باید نماینده ای از مزرعه باشد. قبل از نمونه برداری زمین از نظر توپوگرافی، مدیریت زراعی و باغی و تیپ خاک مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. مثلا قطعات زراعی که از نظر شیب یا تیپ خاک یا نوع آبیاری، نوع زراعت یا تاریخچه یکسان باشند تا نمونه های انتخابی یکنواخت تر باشد. از خاک های نزدیک به ساختمانها و جاده ها و خاک های نزدیک پرچین ها و کانال های آبیاری قطعات زراعی و باغی نباید نمونه برداری کرد. برای تهیه نمونه خاک برای هر قطعه حداقل 10 نمونه به صورت تصادفی از کل قطعات تهیه شود. برای نمونه برداری ابتدا مواد آلی، مالچ ها، برگها و نخاله ها از سطح خاک برداشته و دور ریخته شود. عمق نمونه برداری برای زراعت 0تا 30 سانتی متر و برای درختان باغی 30-60 سانتی متر در حاشیه بیرونی درخت در سایه انداز است.
وسایل نمونه برداری مانند اوگر از جنس استیل و یا کروم روکش دار مهم ترین ابزار نمونه برداری هستند. در صورتی که اوگر در دسترس نیست می‌توان از بیل یا بیلچه استفاده کرد. با استفاده از بیل یک برش V شکل خاک برداشته شود و یک نمونه 2 سانتی متری از از کناره V تهیه شود. مرحله بعد هر یک از نمونه ها به وزن 100 تا 200 گرم در یک کیسه پلاستیکی تمیز ریخته و بعد نمونه هارا ترکیب می‌کنیم تا یک نمونه مرکب به دست بیاید. روی هر بسته خاک که 1-2 کیلو گرم می‌باشد مشخصات قطعه، نام کشاورز و شماره تماس نوشته شود و اگر چند قطعه است کد گذاری شود. روش نمونه برداری در هر قطعه این است که به صورت تصادفی و در یک مسیر W شکل در قطعه حرکت کرده و نمونه ها را جمع آوری کرده و با هر ترکیب کنید.
برای نمونه گیری از خاک ابتدا با بیل گودالی به عمق 30 سانتی متر حفر کرده و سپس از کنار گودال از مقطع صفر تا 30 سانتی متر یک نمونه خاک به وزن تقریبی یک کیلوگرم برداشته شود. پس از جمع آوری و ریختن نمونه های خاک در ظرف مخصوص، آنها را بر روی یک پارچه یا نایلون تمیز ریخته تا خشک گردند. خشک نمودن خاک بعد از نمونه برداری از فعالیت میکروارگانیسمهای تجزیه کننده مواد آلی خاک جلوگیری می‌کند در نتیجه می‌توان برآورد دقیق تری از میزان نیتروژن خاک داشت. لازم به ذکر است برای خشک نمودن نمونه ها نباید از وسایل حرارتی مصنوعی استفاده کرد.
بعد از خشک شدن، نمونه‌های جمع آوری شده را به خوبی با هم مخلوط نمایید. چنانچه در بین نمونه‌ها کلوخه خاک وجود داشته باشد نباید آنها را حذف کنیم بلکه کلوخه‌ها را خرد کرده و سپس از مخلوط به دست آمده یک نمونه به وزن تقریبی 5/1-1کیلوگرم جدا و آن را در داخل یک کیسه پلاستیکی تمیز قرار داده و پس از نوشتن مشخصات دقیق بر روی کارت شناسایی نمونه شامل(نام زارع، محل مزرعه، نام روستا و شهرستان، مساحت قطعه، عمق مصرف شده و نمونه برداری، کشت قبلی، نوع و میزان کودی که احتمالا تاریخ نمونه برداری)را نیز داخل کیسه پلاستیکی حاوی نمونه خاک قرار داده و درب آن را بسته و هر چه سریع تر به آزمایشگاه خاکشناسی منتقل شود.
بهترین زمان انجام آزمون خاک
بهترین زمان انجام آزمون خاک ابتدای بهار یا پاییز است. در زراعت یک ماه قبل از کشت اواخر زمستان یا اوایل پاییز زمان مناسبی است. در باغات بهتر است پاییز اقدام به انجام آزمون خاک کنیم تا برای کوددهی زمستانه اطلاعات لازم را داشته باشیم. برای گیاهان چند ساله مانند چمن ها و درختان میوه هر 2-3 سال یکبار باید آزمون خاک انجام داد در گیاهان زراعی یکساله هر 2 سال توصیه میشود. یکی از اقدامات مهم قبل از احداث باغ، مزرعه و گلخانه خاکی انجام آزمون خاک است.
نمونه بـرداری بـرای باغهـا نیـز از اواخـر فصـل تابستان (شـهريور) تـا اواخر مهـر، قبــل از كوددهـي پاييــزه يــا در اواخر فصل زمستان و اوايـل بهار، قبـل از شـروع كوددهي فصـل زراعي جديـد توصیـه می شـود. زمان نمونه برداري در بعضي شرايط و با توجـه به هــدف از آنالیز خاک مي‌تواند تغييـر كند. لازم بــه توضیح اسـت کـه میـزان رطوبـت خـاک اهمیـت زیـادی در زمـان نمونـه برداری از خاک دارد. به لحاظ رطوبــت، مناسبترين زمان براي نمونه برداري ، زماني است كه رطوبت خاك در حد ظرفيت زراعـي (رطوبـت مناسـب شـخم زدن) باشد.
شاخص های مهم در آزمون خاک
از جمله شاخص هایی که در آزمون خاک بررسی میشود شامل میزان اسیدی یا قلیایی بودن خاک یا همان PH خاک است که در اغلب خاکهای کشور بالای 7 و قلیایی می‌باشد. برای اصلاح این خاکها از ترکیبات گوگردی و آلی می‌توان استفاده کرد. شاخص مهم بعدی میزان هدایت الکتریکی (EC) است که نشان دهنده نمکهای محلول در خاک یا همان شوری خاک است که حد مطلوب آن بین 0-2 دسی زمنس بر متر می‌باشد.
شاخش نسبت جذب سدیم (SAR) که نسبت سدیم به مجموع کلسیم و منیزیم است و نشان دهنده میزان شور و قلیایی بودن خاک است هرچه SAR بیشتر باشد نفوذ آب کمتر و رشد کمتر می‌باشد و در صورتی که بین 10-15 باشد با مواد آلی و گوگرد باید اصلاح شود.
آزمون خاک و توصیه های کودی سلمان میرزائی | دانـش آموختـه دکتـری خاکشناسـی، مسـئول بخـش تغذیـه گیـاه شـرکت ملـی کشـت و صنعـت و دامپـروری پـارس
چرا و چگونه آزمون خاک انجام دهیم-سایت تالار ترویج کشاورزی