گیاه گردو از خانواده Juglandaceae و جنس Juglans بوده و ارزش تجاری و تغذیه ای زیادی برای انسان و اکوسیستم دارد. مغز گردو منبع سرشار اومگا3 و ویتامین ها و مواد معدنی است که کمک زیادی به کاهش کلسترول خون میکند. علاوه بر این چون گردو به دلیل استحکام بالا و رنگ و دانه بندی در انواع صنایع بسیار دارای اهمیت است. درختان گردو J.regia درختانی هستند که تاج های گسترده دارند و قطر آنها ممکن است به 2 متر هم برسد. رنگ تنه و شاخه ها خاکستری نقره ای بوده و برگهای مرکب و شانهای و گلهای خوشه ای انتهایی دارند. میوه های گردو به رنگ سبز بوده و بذر میوه توسط پوسته چوبی فراگرفته شده است. طول برخی درختان گردو بین 20-35 متر بوده و حتی تا 200 سال هم عمر میکنند. گردوها ممکن است از منشا گردوی ایرانی یا انگلیسی یا معمولی و یا گردوی اروپایی باشند که منشا آن همان آسیای مرکزی است. گردو در عرض جغرافیایی 29-39 درجه شمالی و طول جغرافیایی 45-64 درجه شرقی از زمینهای کم ارتفاع تا مناطقی با ارتفاع 2500 متر به صورت وحشی و اهلی در سراسر کشور یافت میشوند.
نیازهای درختان گردو
گردوها به خوبی در گستره وسیعی از کره زمین قادر به رشد هستند ولی در برخی مناطق ممکن است شکوفه های آن به دلیل سرما شدید یا رطوبت بالا آسیب ببینند. اغلب گردوها نیاز سرمایی بین 800 تا 1000 ساعت دمای زیر 7 درجه سانتی گراد( 200 روز هوای 7 درجه بدون یخبندان) برای میوه دهی دارند. برای اکثر ارقام گردو دمای پایین از منفی 10 درجه سانتی گراد مناسب نیست. البته برخی از ارقام در نواحی روسیه و اکراین تا دماهای منفی 37 درجه را هم تحمل میکنند. درختان گردو باید در مناطق دارای تهویه خوب هوا، زه کش خوب خاک، و پی اچ خاک بین 5.5-6.5 کاشته شوند. البته گردو شوری حداکثر تا 4 میلی موس را هم تحمل میکند. خاک مورد نیاز باید عمق و قابل نفوذ باشد زیرا ریشه های گردو ممکن است تا عمق 4.5 متر هم برسند. کشاورزان حتما دقت کنند درختان را در خاکهای با سطح آب بالا و دارای ماندابی نکارند. زیرا رطوبت زیاد خاک باعث پوسیدگی ریشه و طوقه و ریزش گلها و میوه ها میشود. درختان گردو اغلب در سالهای 4-5 بعد از انتقال نهال شروع به میوه دهی میکنند. البته برخی ارقام جدید پیوندی هم هستند که در سالهای 2-3 بعد از کاشت نهال ممکن است میوه بدهند مانند رقم گردوی چندلر.
بیولوژی گل و میوه گردو
درختان گردو یک پایه و داری گل های ماده و نر روی یک درخت هستند. گلهای نر به طور جانبی روی قاعده شاخه های سالهای قبل تشکیل شده در حالی که گل آذین های ماده در نوک و یا نزدیک به نوک شاخه های سال جاری تشکیل میشوند. گلهای ماده که در نهایت تبدیل به میوه میشوند اغلب به صورت انتهایی در انتهای شاخههای سال جاری هستند و یا علاوه بر انتهایی در جانب شاخه های سال قبل هم هستند. گلهای ماده گاهی تکی و بیشتر به صورت دو تا سه تایی در انتهای شاخه ها رشد میکنند، البته در برخی ارقام مانند گردوی اسرائیلی یا گردوی خوشه ای به صورت خوشه های انتهایی بار میدهند.
آبیاری درختان گردو
در صورت آبیاری غرقابی برای رشد سالانه به 5-7 هزار متر مکعب آب در هکتار و در روش آبیاری قطره ای نیاز آبی گردو 3-4 هزار متر مربع مکعب است. در شزایط دیم گردو به حداقل 760 میلی متر بارندگی سالانه نیاز دارد. از انجایی که 5-6 هفته پس از تشکیل میوه حجم میوه به حداکثر خود میرسد اگر آبیاری در این دوران کافی نباشد میوه ها کوچک مسشوند به همین دلیل آبیاری در طول فصل تابستان مهم است.
تکثیر درختان گردو
گردو به طور اقتصادی به روش پیوند جوانه یا شاخه روی پایه هایی که از کاشت بذر رشد کرده اند تکثیر میشود. محلی که برای انتقال نهالهای گردو استفاده میشود باید عاری از علفهای هرز باشد. قبل از کاشت نهال های گردو گودال ها به فاصله 10 تا 15 متر در ارقام قدیمی و 8 متر در ارقام جدیدتر احداث شوند. کف گودالها با کود دامی پوسیده چند ساله و یا کمپوست پر شود. درختان گردوی پیوند شده برای میوه دهی به 5 سال و درختان بذری به 7-8 سال زمان نیاز دارند. نهال های گردوی جوان در سالهای اولیه انتقال به قیم نیاز دارند تا در برابر بادهای شدید مقاوم شوند. مراقبتهای عمومی باغات تازه احداث شده مانند هرس فرم دهی در پاییز همان سال در سالهای ابتدایی انجام شود. روش هرس فرم دهی در درختان گردو به صورت محور مرکزی(central leader or modified leader) است. از سالهای دوم به بعد هرس گردو فقط به حذف شاخههای آسیب دیده و حذف برای تهویه و نفوذ نور به داخل تاج درختان خواهد بود. در باغات تجاری شاخه های پایینی برای تسهیل حرکت ماشین الات قطع میشود. دو سال ابتدایی انتقال نهال به آبیاری کافی و منطم بخصوص در تابستان نیاز دارد و باید بین دو آّبیاری خاک خشک شود. قبل از کشت در گودال حفر شده بهتر است به ازای هر گودال 200 گرم اوره فسفات یا سوپرفسفات تریپل هم همراه کود دامی ریخته شود. در سالهای ابتدایی کاشت نهال هر سال 100 تا 400 گرم اوره یا سولفات آمونیوم در فصل رشد استفاده شود. در اواخر تابستان برای افزایش مقاومت درختان به سرمای زمستان استفاده از کودهای حاوی آمینواسید مانند ارگانامین و یا ایزابیون و کودهای پتاس بالا مانند NPK12-1-36 یا پتاسیم 40 درصد مایع توصیه میشود.
گردوی رقم چندلر
پایه: گردوی سوزنی
ویژگی ها : خیلی دیررس، دارای باردهی جانبی ، رنگ مغز روش، مهم ترین رقم تجاری
حجم مغز 48 درصد
مناسب برای مناطــق سردســیری و معتــدل کشــور با خطــر تنــش ســرمازدگی بهــاره
گرده زا: رقم فرانکت، کاسپین یا پرشیا که هردو بارده هم هستند.
گردوی رقم فرنور
پایه: گردوی سوزنی
ویژگی ها : دیـررس، میـوه بیضـی،دیربرگـده، باردهـی جانبـی، رنگ مغز روشن
مناسب برای مناطــق سردســیری و معتــدل کشــور با خطــر تنــش ســرمازدگی بهــاره
گرده زا: رقم فرانکت، کاسپین یا پرشیا که هردو بارده هم هستند.
گردوی رقم پدرو
پایه: گردوی سوزنی
ویژگی ها : دیـررس، میـوه بیضـی،دیربرگـده، باردهـی جانبـی، رنگ مغز روشن
قدرت رشد کم، جداشدن پوست از مغز راحت
مناسب برای مناطــق سردســیری و معتــدل کشــور با خطــر تنــش ســرمازدگی بهــاره
گرده زا: رقم فرانکت، کاسپین یا پرشیا که هردو بارده هم هستند.