کوددهی گندم و غلات دانه ریز
گندم و سایر غلات دانه ریز عناصر مورد نیاز خود از جمله کربن هیدروژن و اکسیژن را از طریق روزنه های هوایی خود جذب می کنند گیاهان زراعی مانند گندم و سایر غلات نقش مهمی در تغذیه انسان ها ایفا می کنند و تولید آنها همه ساله در کلیه مناطق جهان در حال انجام است کاشت هر ساله گندم و سایر غلات سبب برداشت مواد غذایی از خاک و جایگزین شدن مواد ناسازگار به دلیل آب شوی و فرسایش خاک می شود بنابراین استفاده از کودهای شیمیایی و کود های آلی مانند کودهای حیوانی و کود های سبز و باقیمانده گیاهان برداشت شده برای کمک به جایگزینی مواد غذایی خاک و احیای میکروارگانیسم های خاک امری ضروری است اگر عناصر غذایی خاک جایگزین و تامین نشود به مرور علائم کمبود عناصر غذایی روی گیاهان مشاهده شده و به سرعت بروز بیماری ها را افزایش میدهد همچنین گیاهان در برابر حمله آفات نیز مقاومت خود را از دست می دهند. برای مثال کمبود عنصر سیلیسیوم و کلسیم سبب افزایش انواع بیماری های قارچی و یا عارضه ورس یا خوابیدگی در غلات و گندم می شود.
نیتروژن در گندم
کمبود عذاب یا نیتروژن در غلات دانه ریز ابتدا با زردی و کاهش رشد برگ ها شروع شده ، زردی در بافت های پیر و برگهای پایینی آغاز شده و به صورت کلی سبب کاهش میزان سنتز پروتئین ، کاهش رشد و سنتز نشاسته ، قند و پروتئین می شود و در نتیجه محصول تولیدی به مقدار زیادی کاهش می یابد. کمبود عضو در خاک های سرد ، مرطوب و خشک و اسیدی سبب کاهش فعالیت میکروبی شده و در نتیجه جذب عناصر غذایی و تولید مواد آلی در خاک کاهش پیدا میکند. پوشه نیز به عنصر نیتروژن نیاز داریم.
نقش عنصر پتاسیم در گندم
پتاسیم در خاک های شنی سبک و خاک هایی که به صورت پی در پی در آن کشت می شود به سرعت دچار آب شوی شده و کاهش می یابد. پتاسیم و فسفر مستقیماً از طریق ریشه جذب میشود. پتاسیم مانند نیتروژن از عناصر فعال است به همین دلیل علائم کمبود پتاسیم ابتدا در برگهای پیر تر و برگ های پایینی به صورت زرد شدن حاشیه برگ ها میشود و حاشیه برگ ها برنزه یا خشک میشود. کمبود پتاسیم در زمان تشکیل خوشه گندم سبب ضعیف شدن و کاهش تعداد پوشه ها میشود. همچنین در گندم و غلات کمبود پتاسیم سبب کوتاهی ساقه ها و ضعیف شدن ساقه ها می شود و باعث افزایش بروز بیماری‌هایی مانند سفیدک پودری میشود.
نقش عنصر فسفر در گندم
گندم و سایر غلات در شرایط کمبود فسفر به انواعی از بیماریهای پوسیدگی ریشه حساس می شوند و رشد آن ها کاهش پیدا میکند همچنین میزان رشد ریشه ها که به دنبال آن جذب عناصر غذایی را اتفاق می افتد کاهش می یابد. علائم کمبود فسفر به صورت کاهش شدید رشد رشد و خشک شدن نوک برگ ها می باشد و همچنین و بسیاری از از گیاهان در شرایط کمبود خسرو برگها ارغوانی تا قرمز می شوند. برگهای پیر اولین علائم مربوط به کمبود فسفر را نشان میدهد هند در خاک های سرد و مرطوب که از نظر بیولوژیک نسبتاً غیرفعال ان است حاصل از تجزیه مواد عالی کم است یا وجود ندارد به همین دلیل کاربرد کودهای فسفر در نزدیک ریشه به صورت نواری در زمان کاشت دانه ها یا قبل از کشت انجام می شود همچنین استفاده از کودهای حاوی عنصر روی به صورت مایع و همراه آبیاری در زمان پنجه زنی گیاهان توصیه می شود.
کوددهی در گندم و غلات
میزان در دسترس بودن عناصر غذایی مورد نیاز گندم و غلات بستگی به دمای خاک ، رطوبت خاک بافت خاک ، مواد آلی خاک و ph خاک دارد. یکی از راه های حفظ عناصر غذایی و کمک به جایگزینی آنها و جلوگیری از فرسایش خاک رعایت تناوب زراعی است. تناوب زراعی به این معنی است که گیاهان یک خانواده یا یک گیاه خاص به صورت پی در پی و هر ساله کشتن شود و گیاهان از خانواده های مختلف کشت شوند. برای مثال گندمی که در تناوب بعد از ذرت یا سرگم کشت می شود کمبود مواد غذایی بیشتری نسبت به گندمی که قبل از آن یا بعد از آن بقولات مانند یونجه عدس نخود کشت می‌شوند نشان می دهد. معمولاً برای کود دهی مناسب به گندم یا گیاهان زراعی انجام آزمون سالیانه توصیه می شود. نمونه هایی که برای آزمون خاک غلات مناسب هستند باید از عمق ۶۰ سانتیمتری خاک تهیه شوند.
کودهای مورد استفاده گندم یا غلات که تامین کننده ازت باشند شامل سولفات آمونیوم ، نیترات آمونیوم و کود اوره هستند. معروف ترین کود ازته که کشاورزان سالیان طولانی از آن استفاده کرده‌اند. کود اوره است ، که به دلیل مصرف زیاد سبب مسمومیت خاک ها شده است همچنین به دلیل قابلیت انحلال پذیری زیاد این کود با احتیاط و به صورت سرک در دوره پنجه زنی ، ساقه دهی و تشکیل خوشه مصرف می شود. همیشه نسبت عذاب گوگرد باید حدود ۵ به ۱ باشد گوگرد معمولاً به صورت سولفات آمونیوم ، تیوسولفات و گوگرد گرانوله قابل مصرف می باشد عنصر فسفر بر خلاف عضلات تقریباً درخواست غیر متحرک است و در ناحیه ریشه ابتدا به اردو فسفات تبدیل و جذب می شود خاک های دارای ph بالای ۸ یا کمتر از پنج و نیم به طور مشابه کمبود فسفر را نشان میدهند همانطور که گفته شد بهترین روش مصرف کودهای فسفره در خاک قبل از کشت به صورت مخلوط با خاک یا قرار دادن زیر بعضی ها می باشد منابع کود فسفره قابل استفاده در گندم مونو آمونیوم فسفات، دی آمونیوم فسفات، سوپر فسفات ساده یا تریپل می باشد که باید در عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری خاک به صورت نواری مصرف شود در مورد کود پتاسیم هم به صورت قبل از کشت به همراه کودهای فسفره و به شکل نواری قابل مصرف می باشد. منابع کودی پتاسیم در کشت گندم شامل سولفات پتاسیم گرانوله یا سنگی می باشد. البته در گذشته کشاورزان از کلریدپتاسیم نیز استفاده می کردند که مصرف زیاد آن سبب مسمومیت کلر و افزایش شوری خاک شده است. البته مقدار دقیق هر کدام از این کود ها با توجه به نتایج آزمون خاک قابل اندازه گیری است. برای بهبود ریشه دهی و کمک به گرده افشانی و تشکیل دانه های گندم استفاده از عناصر میکرو مانند سولفات روی قبل از از کاشت بذر به همراه کودهای فسفر و پتاس به صورت زیر کشتی توصیه میشود. همچنین استفاده از کودهای آلی مانند کود دامی یا هیومیک اسید در مزارع گندم سبب بهبود عملکرد چشمگیری خواهد شد. کود آلی نوبل به صورت همراه آبیاری در مراحل پنجه زنی ، ساقه دهی و تشکیل خوشه یا کود هیومیک اسید نوتری تک بسیار موثر می باشد. برای کاهش ph خاک و بهبود جذب عناصری مانند فسفر و آهن استفاده از کودهای گوگردی مانند کود گوگرد گرانوله کیمیا به صورت پیش کشتی به مقدار ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار توصیه می شود برای تهیه این کودها حتماً با کارشناسان ما مشورت کرده و اقدام به خرید نمایید