یکی از اقدامات مهم برای تولید محصولات غذایی بحث تولید محصول سالم میباشد با توجه به نوع آفات و بیماریهای گیاهی در بین محصولات در بین مزارع و باغات استفاده از روش های شیمیایی باید به صورت کنترل شده با نظارت دقیق کارشناسان انجام شود علاوه بر آن باید از روش های به روز و جدید در مدیریت و کنترل آفات و بیماری ها از جمله روش های به زراعی، استفاده از عوامل بیولوژیک، استفاده از سموم ارگانیک استفاده از کود دهی و تغذیه مناسب و کاشت ارقام مقاوم علاوه بر مصرف سموم شیمیایی استفاده شود و مصرف سموم شیمیایی را به حداقل برسانیم.
آفت شته انار
شته یکی از مهمترین و عمومی ترین آفات درختان میوه در کشور است که در همه باغات میوه وجود دارند. شته انار(Aphis punicae) یکی از مهم ترین آفات انارستان های کشور است که زمستان به صورت تخم روی سرشاخه های انار طی کرده و بهار با جمعیت بالای این شاخه ها و حتی گلهای انار شروع به فعالیت کرده و با گرم شدن هوا و افزایش دشمنان طبیعی جمعیت آن به تدریج کاهش کاسته میشود. در صورت داشتن جمعیت زیاد این آفت ممکن است در ابتدای فصل ریزش گل ها را داشته باشیم از راه های مدیریت تلفیقی شته انار حذف پاجوش های انار در اواخر آذرماه است مبارزه بیولوژیک و حفظ دشمنان طبیعی و در صورت لزوم استفاده از سموم با نظارت کارشناس میباشد.
کنه قرمز پاکوتاه انار
از مهمترین آفات خسارت زا در باغات انار است که از شیره برگ و پوست میوه تغذیه کرده و باعث ضخیم شدن و زنگ زدگی برگ ها میشود. در خسارت شدید برگهای درختان خارج از فصل ریزش کرده پوست میوه ها به دلیل تغذیه آفت خشک شده و لکه های قهوه ای سوخته و برنزه روی پوست میوه ایجاد میشود و دانه های میوه ها کم آب و بی مزه شده و در مواردی هم موجب ترکیدگی میوه می شود. و گرم شدن هوا و افزایش جمعیت کنه ها حالت خشکیدگی و ریزش برگها ظاهر میشود که از خسارت عمده‌ای که قرمز باغات انار است.
برای مدیریت کنه قرمز پاکوتاه در باغات انار و هر نوع درخت میوه دیگر انجام آبیاری منظم حفظ رطوبت باغ با استفاده از از آبیاری سطحی یا محلول پاشی شستشوی درختان با استفاده از صابون های محلول پاشی و کاربرد روغن های معدنی به جای سموم و در موارد خیلی شدید استفاده از کنه کش های شیمیایی توصیه میشود.
آفت سوسک چوبخوار انار
سوسک چوبخوار انار یکی از آفات مهم و خطرناک درختان انار است که موجب ضعف و خشکیدگی تنه شاخه شده میشود. زمستان گذرانی سوسک چوبخوار انار به صورت لارو مرحله پیشرفته در داخل چوب است در بهار سوسک ها به تدریج از سوراخ ها خارج شده و چوب تخم گذاری کرده و لارو های تخریب شده از با تغذیه از ناحیه آوندی و قطع آوند ها باعث اختلال در جریان شیره نباتی و خشک شدن و سرخشکیدگی و پژمردگی درختان میشود.
این آفت یک نسل در سال دارد. مدیریت سوسک چوبخوار انار مانند سایر آفات چوبخوار به این صورت است که تمام چوب ها و شاخه های خشک قطع و سوزانده شوند. با استفاده از کودهای مناسب در چالکود زمستانه باغات هر سه سال یک بار، کود آبیاری با کود های مقاوم کننده در بهار تابستان و محلول‌پاشی تغذیه کمکی انجام شود. انجام آبیاری منظم و کاهش تنش آبی و رعایت اصول بهداشتی باغات بسیار موثر است.
کرم سفید ریشه انار
کرم سفید یکی از آفات مخرب و مهم در باغات میوه است که اغلب به دلیل استفاده از کودهای دامی نپوسیده و فرآوری نشده درختان در باغات ایران شایعه شده است. این آفت علاوه بر انار به ریشه درختانی مانند سیب، گلابی، گوجه، گیلاس زردآلو و … و درختان غیر مثمر مانند نارون، تبریزی و انواع گیاهان زراعی را مورد حمله قرار می‌دهد.
لارو کرم سفید ریشه به شکل بیضی شکل (Cشکل) و بزرگ بوده و در بهار و تابستان بیشتر در نزدیک سطح خاک دیده می شود. حشرات کامل لارو ها سوسک هایی هستند بزرگ به طول ۲۵ تا ۴۰ میلیمتر به رنگ قهوه ای با لکه های سفید رنگ پوشانده شده‌اند. این حشره هر دو سال یک نسل دارد و حشرات کامل آن از دهه سوم خردادماه تا ۱۰ زبان مرداد ماه در منطقه ظاهر می‌شوند و خروج کرم سفید ریشه معمولا تیر ماه هست.
حشرات کامل از برگ درختان تغذیه کرده و پس از جفتگیری و تخم ریزی اول آن از مواد هوموسی یا ریشه علف های هرز و لارو سنین ۲ و ۳ از ریشه درختان نهالها تغذیه کرده و لارو ها در خاک‌های مرطوب فعالیت بیشتری دارند.
مدیریت کرم سفید ریشه در باغات انار
کرم سفید ریشه مانند سایر آفات دشمنان طبیعی هم دارند. یکی از اقدامات مفید جمع آوری حشرات کامل در صبح زود با تکان دادن درختان و شاخه ها است. علاوه بر آن در از اواسط بهار تا اواسط تابستان می توان در یک قسمت از باغ روی زمین کود دامی مرطوب ریخته و روی آن یک تخته قرار داد. لاروها و سوسک هایی که در مناطق جمع میشود را از بین برد. یکی از راههای موثر در کنترل کرم سفید ریشه استفاده از سموم فسفره و طعمه پاشی در عمق 30-40 سانتی متری و خاک می باشد.
آلودگی توسط کرم سفید ریشه به صورت لکه ای از و مناطقی که مستعد وجود کرم سفید ریشه هستند مناطق سایه انداز درختان در عمق 30 و ۴۰ سانتیمتری خاک است و بهترین زمان مبارزه شیمیایی بر ضد آفت از نیمه خرداد تا اواخر شهریور میباشد. ابتدا باید خاک نرم شده آبیاری انجام داد و سپس حدود ۲۰ تا ۴۰ میلی لیتر محلول سمی را داخل در ناحیه سایه انداز روی خاک بریزیم ریخته و سپس دو تا سه روز بعد آبیاری انجام شود.
آفت کرم گلوگاه انار
یکی از آفات مهم و خسارت زا در باغات انار کشور که علاوه بر انار در انجیر خشک، گردو، بادام سنجد، توت خشک، سیب، گلابی، بذر هندوانه، برگه هلو و زردآلو نیز آلودگی ایجاد می‌کند و باعث ایجاد خسارت اقتصادی به باغات میشود.
فعالیت حشره کامل کرم گلوگاه از اوایل اردیبهشت تا اواخر آبان ماه و پس از برداشت نیز دیده میشود زمستانگذرانی این آفت به صورت لارو حشره کامل در بهار مجدد از راه سوراخ ایجاد شده از انار خارج شده و به حشره کامل تبدیل میشود. در صورتی که آلودگی از محل ترکیدگی صورت گرفته باشد محل سوراخ شدن و تغذیه این آفت محل خوبی برای بروز انواع بیماری های قارچی و باکتریایی و مخمر ها است که پوسیدگی و ترشیدگی میوه را به همراه دارد.
این حشره در ایران به ترتیب در مناطق سردسیر 2 و در مناطق گرمسیر 4 نسل در سال دارد. نحوه کنترل خسارت آفت کرم گلوگاه انار
یکی از از راه های کنترل این آفت جلوگیری از جفتگیری پروانه های ماده در اوایل بهار و تخم ریزی آنهاست که می‌توان با استفاده از تله های فرمونی اقدام به این کار نمود و خسارت این آفت را کاهش داد.
در اواسط بهار زمان خروج لارو سن اول بهترین زمان برای روش پرچم زدایی یا گل تراشی است که با استفاده از یک دستگاه مته مانند شروع به از بین بردن پرچم های گل داخل کاسبرگ کرده و باید دقت کنید که انجام این کار باید بعد از تشکیل میوه ها باشد. از تخم گذاری پروانه ها داخل گلوی گل انار جلوگیری شود. یکی از راه های آسان استفاده از ارقام مناسب و مقاوم یا متحمل مانند ارقام ملس اصفهان ، نادری بادرود، ملس ساوه پوست سفید بی هسته پوست سیاه شیرین و پوست سفید شیرین است که از کرم گلوگاه خسارت کمتری می بیند.
اقدام دیگر رعایت فاصله کشت مناسب بین درختان است که فاصله ۴ در ۴ به منظور کاهش آفتاب سوختگی در جهت های کاشت شمالی جنوبی توصیه میشود. آبیاری و کوددهی مناسب و به اندازه باغات از روش های مناسب برای کاهش خسارت کرم گلوگاه است.
عارضه ترکیدگی میوه انار اولین عارضه ای است که به دلیل تنش های آبیاری در باغات انار دیده میشود که همین امر باعث افزایش جمعیت کرم گلوگاه میشود. تغذیه مناسب انار با استفاده از کود سم هایی مانند فسفیت پتاسیم و سوم مسی استفاده از چالکود هر ۲ تا ۳ سال یکبار در پاییز زمستان استفاده از کودهای حیوانی کاملا پوسیده در چارک اول توصیه میشود.
زیرا استفاده از کودهای حیوانی فراوری نشده باعث افزایش جمعیت این آفت در باغ می شود. هرس زمستانه و حذف شاخه های بد شکل و حذف نرک ها و پاجوش ها که محل فعالیت انواع آفات هستند از جمله اقدامات مناسب است. یکی از اقدامات مناسب و مهم در کاهش جمعیت آفت کرم گلوگاه جمع‌آوری تمام میوه ها از روی شاخه ها و روی سطح زمین می باشد بعد از برداشت میوه تمام میوه های آلوده جمع‌آوری و سوزانده شود و در باغ زمستان و یا خواب زمستانه می‌تواند در کاهش جمعیت لاروها و شفیره ها کمک کند. استفاده از خاک اره همراه سیریش در دهانه کاسبرگ یکی از اقدامات پیشگیرانه است که که مانع از تخمگذاری حشره ماده میشود.
یکی از اقدامات مهم در کاهش خسارت کرم گلوگاه انار استفاده از محلول پاشی کائولین است علاوه بر کاهش خسارت آفتاب‌سوختگی میوه های انار باعث می شود خسارت کرم گلوگاه انار درختان تیمار شده با کائولین 78 درصد کمتر از نمونه‌های شاهد باشد. استفاده از کائولین می‌تواند با غلظت ۵ درصد به فاصله ۴ تا ۵ هفته یکبار کمک مطلوبی باشد.
روش پرچم زدایی با استفاده از ۱ مته روش مناسب دیگری برای کاهش خسارت کرم گلوگاه انار است که حذف پرچم حدود دو تا سه هفته بعد از گلدهی در اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه بهترین نتیجه را در کاهش خسارت این آفت دارد. یکی از اقدامات دیگر پوشش گذاری با استفاده از پوشش های توری پارچه متقال و مل مل و سوراخ های به اندازه ۱۴ میلی متر بعد از ظهور اولین گل انار می باشد که روی دهانه تاج میوه ها قرار میدهند.
تله های فرمونی چسب دار همراه با فرمون مصنوعی جذب حشرات نر شده که محل نصب این طلاق در ارتفاع یک متری از سطح زمین می باشد که هر دو هفته یکبار این تله ها باید تعویض شود. استفاده از اسانس گیاه آنغوزه برای حشره ماده خاصیت دورکنندگی داشته و محلول پاشی با استفاده از این اساس خاصیت مقدار تخم ریزی آن را این حشره را کاهش می‌دهد.
آفت مگس میوه مدیترانه ای
در مرحله تغییر رنگ میوه ها علائم خسارت ایجاد شده دیده می شود. خسارت مگس مدیترانه ای با تخم گذاری زیر پوست میوه و ایجاد لکه ها با رنگ های متفاوت دیده میشود. لارو ها پس از خروج از تخم از گوشت میوه تغذیه کرده و سبب ایجاد کانال‌هایی شده که باعث نفوذ عوامل پوسیدگی به داخل میوه شده و باعث رشد کپک و فساد میوه میشود. ریزش میوه در مرکبات و تعداد دیگری از درختان مانند خرمالو از علائم وجود از این آفت در میوه است.
روش های کنترل آفت مگس مدیترانه ای در باغات انار
یکی از آنها شناسایی باغ آفت زده و نصب تله های جذب کننده میباشد جمع آوری و از بین بردن تمام میوه های آفت زده و مشکوک محلول پاشی تنه و سرشاخه ها با استفاده از ترکیب پروتئین هیدرولیزات 2 تا 3 درصد به علاوه سم مالاتیون به غلظت 2 در هزار جلوگیری از نقل و انتقال میوه های آفت زده انجام پابیل در ناحیه سایه انداز انجام مبارزه زراعی در فصل سرما میباشد.