کاشت انگور یک سنت دیرینه در بسیاری از باغ های خانه بوده است. باغبانان واقعا از طعم تازه انگورهای بومی لذت می‌برند. با این حال، کار نگهداری از انگور می‌تواند یک چالش باشد. مانند سایر محصولات میوه، انگور به وجین، کود دهی، کنترل حشرات و بیماری ها و هرس مناسب برای اطمینان از برداشت پربار نیاز دارد.
آموزش هرس انگور برای حفظ اندازه، شکل و بهره وری گیاه ضروری است. در صورت عدم مراقبت، انگور می‌تواند سرکش شود و به دلیل تولید بیش از حد پوشش گیاهی، میوه دهی ضعیف خواهد بود. این مطلب در نظر گرفته شده است تا به باغبان خانگی کمک کند تا درک بهتری از اصول هرس انگور و انتخاب سیستم های تربیتی انگور پیدا کنند. اگر با برخی از اصطلاحات استفاده شده در این برگه اطلاعات آشنایی ندارید، به واژه نامه اصطلاحات (در صفحه آخر) مراجعه کنید.
در دو سال اول، تعیین سیستم تربیتی برای و هرس انگور بر اساس آن مهم است. هنگامی که انگورها بالغ می‌شوند، هرس می‌تواند شامل مدیریت مقدار پوشش گیاهی باشد. این امر مستلزم مهارت هایی برای هرس صحیح، مدیریت موثر شاخ و برگ و حفظ تولید میوه کافی سال به سال است. بعلاوه، تنوع انگور و سیستم داربستی یا درختچه مورد استفاده، میزان هرس مورد نیاز را تعیین می کند.
چه نوع سیستم تربیتی برای انگورهای خود انتخاب کنیم؟
سیستم تربیتی کورودن 1 طبقه(ساده)
انتخاب یک سیستم تربیتی قطعا تعیین می‌کند که چگونه انگور خود را هرس کنید. بسیاری از باغبانان سیستم کوردون بالا را ترجیح می دهند (شکل 1a) زیرا ایجاد و نگهداری آن ساده تر است و جنبه بصری فضای سبزی خوبی هم دارد. انگورهای جوان را به دقت به یک یا دو شاخه اصلی تربیت می‌کنند. منطقه باردهی به صورت سرکشیده (شکل 1b) با شاخه های عمودی یا Canes (شاخه های عمودی)، کوردون های افقی (بازوهای افقی) با شاخه های کین عمودی که هرس شده اند و به شکل خارهای کوتاهی دیده می‌شوند.
در یک سیستم شاخه عمودی یا Cane، شاخه های عمودی جدید هر فصل به عنوان کوردون های خوابانده می‌شوند. تاک های انگور تحت این سیستم عموماً در سیم بالایی به صورت Head تربیت می‌شوند. شاخه های جدید عمودی که در طول فصل رشد تولید می‌شوند، به صورت عصایی با رنگ قهوه ای مایل به قرمز بوده سخت می‌شوند و قطر تقریباً مدادی دارند. دو عدد از این شاخه های عمودی انتخاب شده و به سیم بالایی بسته می‌شوند. این دو شاخه در دو جهت مختلف با زاویه 180 روی سیم بسته می‌شوند. این شاخه ها(Canes) را می‌توان با استفاده از تکه های پارچه، نخ یا نوار چسب پلاستیکی گره زد. جوانه ها شمارش می‌شود و تعداد آنها با توجه به بار میوه مورد نظر تنظیم می‌شود.
سیستم‌های تربیت‌شده با کوردون از این جوانه های جدید نگه داشته شده در هر فصل رشد با هم تفاوت دارند مثلا عصای یک ساله ایجاد می‌شوند و به سه تا چهار جوانه در هر خار هرس می‌شوند. هنگام رشد درخت انگور در درختچه، چوب بارده ممکن است عصا یا خارهای یک ساله باشد که به طناب هایی که در بالای درختچه قرار گرفته اند، متصل شده اند.
کوردون هایی تربیت می‌شوند بسته به اسپورهایی که در هر فصل نگه داشته می‌شوند متفاوت هستند مثلا شاخه های عمودی یک ساله که تا جوانه سوم و چهارم کوتاه می‌شوند .درختان انگوری که روداربست تربیت می‌شوند شاخه های میوه دهنده ممکن است همان شاخه های عمودی یک ساله باشند(Canes) یا ممکن است همان اسپورها یا شاخه های کوتاه روی کوردونهای بالای داربست ها باشند.
جا نمایی شاخه در هرس انگور به چه معناست؟
انگورهایی که هرس نشده اند ممکن است کاملاً درهم به نظر برسند، مگر اینکه باغبان در طول فصل رشد، پوشش گیاهی را با دقت شانه کرده(یعنی شاخه ها را در طول فصل رشد انتخاب کرده باشد و هرس کرده باشد) باشد. موقعیت شاخه منجر به میوه باکیفیت، جوانه های بهتر برای محصول سال آینده، کاهش تعداد شاخه های درهم، بهبود قرار گرفتن در معرض نور خورشید و گردش هوا بیشتر می‌شود.
چطور یک درخت انگور را هرس کنیم؟
تمام شاخه های عمودی یک ساله ای که در امتداد کوردون هرس شده و در حد سه تا پنج جوانه یا گره به عنوان جوانه های میوه دهنده کوتاه شوند، و یک گره به عنوان شاخه رشد رویشی باقی بماند. انتهای بریده شده شاخه باید حداقل قطر مداد را داشته باشد. خارهای جدید شاخه های رویشی تولید می‌کنند که برای چوب باردهی سال بعد استفاده می شود. انگورها معمولاً در سال سوم بالغ و کامل در نظر گرفته می‌شوند. هرس غیر فعال باید از اواخر بهمن تا اسفند شروع شود. چوب یک ساله (رشد تابستان قبلی) باید به سه تا پنج گره در هر خار هرس شود. خارها باید به طور مساوی در امتداد کوردون قرار گیرند. تعیین تعداد جوانه برای باردهی به میزان رشد رویشی در سال قبل بستگی دارد. برای تعیین تعداد جوانه های میوه دهی می توانید از روش های مختلفی استفاده کنید. با هر سیستم هرس، حداقل 85 تا 90 درصد از چوب یک ساله در طول هرس غیر فعال حذف می‌شود. این به انگور اجازه می‌دهد تا ساختار (شکل) خود را حفظ کند، بار میوه را در امتداد کوردون ها توزیع کند و کیفیت میوه افزایش یابد. در انگورهای سه ساله (یا مسن تر)، تقریباً 40 تا 50 جوانه نگهداری می‌شود.
ابزارهای مورد نیاز برای هرس چه هستند؟
ابزارهای دستی مانند لوپر، قیچی دستی و اره دستی را می‌توان برای حذف موثر تمام چوب های نامطلوب از انگور استفاده کرد. ابزار مناسب را انتخاب کنید تا چوب را تا حد امکان تمیز کنید تا از آسیب غیر ضروری به گیاه جلوگیری کنید. از ابزارهای هرس دستی می‌توان برای حذف موثر چوب های یک ساله استفاده کرد. اگر چوب دو یا سه ساله است، پیشنهاد می‌شود که از اره یا اره برای بریدن چوب سنگین‌تر استفاده شود.در زمان هرس رعایت نکات بهداشتی مانند سوزاندن شاخه های بیمار و آفت زده و ضد عفونی کردن تیغه های اره و قیچی با محلول آب و وایتکس برای هر درخت بخصوص در باغات بیمار می‌توان اشاره کرد.