سیر با نام علمی Allium.sativum گیاهی علفی تک لپه یک ساله از خانواده آلیاسه است. منشا این گیاه پر خاصیت جنوب شرقی آسیا می‌باشد. گیاه سیر ریشه مرکب دارد و ساقه ذخیره ای به نام سیرچه دارد که توسط یک پوسته کاغذی پوشانده شده است و از کاشت آن ریشه و برگ و سپس ساقه گلدهنده خارج می‌شود. هر سیرچه 2-4 گرم وزن دارد و وزن هر مجموعه سیرچه در کنار هم به 60-80 گرم هم می‌رسد. عملکرد محصول سیر به صورت تر 30تن و به صورت خشک 10-15 تن در هکتار می‌باشد. در تابستان هر گیاه سیر به ارتفاع 30 سانتی متر است و فقط دارای برگ است و انتهای آن در خاک یک پیاز توپر دارد که هیچ تقسیماتی ندارد. عمل گرده افشانی در گلهای سیر انجام نمی‌شود تکثیر آن از طرسق بذر ممکن نیست و تنها راه اختلاف ژنتیکی بین ارقام سیر پدیده جهش در تکثیر غیر جنسی است. از جمله خواص سیر به خاصیت ضد میکروبی آن میتوان اشاره کرد که از گذشته در درمان انواع عفونت ها استفاده می‌شده است. از جمله خواص سیر به خاصیت ضد میکروبی آن میتوان اشاره کرد که از گذشته در درمان انواع عفونت ها استفاده می‌شده است.
زمان کشت سیر در مناطق مختلف
سیر یک گیاه سردسیری است یعنی به سرمای زمستانه مقاوم است و دوره رشد آن حدود 100-140 روز طول می‌کشد. مکان مناسب برای کشت سیر باید دارای آب و هوای معتدل نیمه گرمسیری و نیمه سردسیری و دارای روزهای کوتاه و دمای پایین در پاییز و یا اوایل زمستان انجام شود تا جوانه زنی در هوای سرد انجام شود و دوره رشد رویشی را در ماههای بهار انجام داده و در روزهای بلند و دمای بالا در تابستان سیرچه ها تشکیل شوند. مناطقی مانند دامنه های رشته کوههای البرز مانند استان مازندران، دماوند، فیروزکوه و همدان و آذربایجان های شرقی و غربی مناطق مناسبی برای کشت انواع ارقام سیر می‌باشند. به طور کلی مناطقی با ارتفاع 1200 تا 2000 متر از سطح دریا برای کشت سیر مناسب هستند. دمای مورد نیاز دوران رشد این گیاه بین 12-18 درجه سانتی گراد و رطوبت کافی خاک در زمان رشد رویشی است. تاریخ کاشت مناسب سیر در مناطق گرمسیری اوخر آبان ماه و تاریخ کشت در مناطق سرد و معتدل اواسط آبان تا اسفند ماه می‌باشد.
خاک مناسب کشت سیر
گیاه سیر در اغلب خاکهای دارای زه کشی و مواد غذایی رشد خوبی دارد و محدودیت خاصی ندارد. سیرهای تولید شده در خاکهای شنی به صورتی دفرمه رشد کرده و اغلب در زمان برداشت جدا شده و مناسب انبار نیستند. ولی pH مناسب برای گیاه سیر بین 6.8 تا 7.5 است.
گیاه سیر برای رشد به عناصری مانند گوگرد، سیلیسیم و فسفر و پتاسیم نیاز زیادی دارد. بهتر است قبل از کشت 10 تن کود دامی در هکتار در سطح پخش شود و پس از بارانهای پاییزی و زدن علفهای هرز و دیسک سبک مقدار 4 تن کود پلیت مرغی و 200 کیلو گرم سوپرفسفات ساده، 150-200 کیلوگرم سولفات پتاسیم و 200-300 کیلوگرم کود گوگرد گرانوله با خاک مخلوط شود و بعد از دیسک و تسطیح اقدام به کشت سیرچه ها در زمین شود. سیر گیاه مقاومی نسبت به انواع آفات و بیماری ها هست ولی قبل از کشت توصیه می‌شود با قارچکش هایی مانند رورال تی اس یا مانکوزب به خوبی ضد عفونی شود. بهترین روش کشت سیر به صورت ردیفی با فاصله بین ردیف 20 سانتی متر و فاصله بین بوته 12-15 سانتی متر می‌باشد. عمق مناسب کشت سیرچه ها بین 5-7 سانتی متر و برای هر هکتار مقدار سیرچه مورد نیاز بین 5-10 کیلوگرم می‌باشد. بلافاصله بعد از کشت باید آبیاری شود. گرچه گیاهی نسبتا مقاوم نسبت به تنش های خشکی است ولی در دوران ابتدایی رشد وتشکیل سیرچه ها نباید تحت تاثیر تنش های رطوبتی قرار بگیرد. از زمان کشت تا برداشت حداقل به 5-10 نوبت آبیاری نیاز دارد. بعد از 30 و 60 روز پس از کشت زمانهای مناسب برای حذف علفهای هرز مزرعه می‌باشند.
کودهای مورد نیاز سیر از زمان کشت تا برداشت
در اسفند تا فروردین ماه(اوایل شروع رشد رویشی) با کودهای محرک رشد و برگ و ریشه مانند هیومیک اسید، سویل بوسترف نوبل و عصاره جلبک دریایی و مقدار کمی اوره استفاده می‌شود.
در اواسط فروردین استفاده از کود میکروکامل 5-7 سولفاته با آبیاری و ریژو توصیه می‌شود.
از اواسط اردیبهشت کود فسفیت پتاسیم و سولفات پتاسیم با آبیاری برای بهبود کیفیت و عملکرد محصول توصیه می‌شود.
زمان برداشت سیر
زمان برداشت گیاه سیر 4.5 تا 5 ماه بعد از کاشت است. زمانی که برگها شروع به خشک و قهوه‌ای شدن کنند در این شرایط انتهای آنها را قطع کرده و پس از چند روز اقدام به برداشت سیر کرده و بعد از چند روز عملیات ترمیم در مزرعه و خشک شدن به انبار منتقل می‌کنند. اگه سیرها به خوبی تمیز و خشک شوند 1 تا 1.5 ماه و اگر در شرایط انبار 0 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 60 درصد قرار بگیرند بین 8-10 ماه قابل نگهداری هستند.